#otwartahumanistyka #oh_wydawnictwa
Pamiętacie jeszcze nasz cykl o Królowych Humanistyki? (Jeśli nie, zajrzyjcie tutaj: are.na Królowych.) Dzieliliśmy się w nim innowacyjnymi publikacjami, od otwartych monografii cyfrowych po interaktywne mapy i gry. Nazwa naszego cyklu nie była przypadkowa: podczas wywiadów z badacz(k)ami-humanist(k)ami, które zespół OPERAS prowadził w 2020 r., monografia została nazwana “królową”. Nieważne, ile artykułów humaniści opublikują, zwieńczeniem ich pracy, wartym docenienia przez środowisko, wydaje się być nadal właśnie książka autorska. I dlatego rozwój otwartego dostępu dla monografii humanistycznych jest obecnie jednym z priorytetów OPERAS-PL.
Monografie w humanistyce nastawionej na open access są dużym wyzwaniem.
O ile czasopisma coraz częściej stawiają na otwarty dostęp, o tyle monografii publikowanych od razu w open access lub udostępnianych po latach od wydania w zdigitalizowanej formie, jest wciąż stosunkowo niewiele. Na drodze ku otwarciu dostępu do książek stoją przede wszystkim kwestie finansowe, ale także techniczne i organizacyjne.
Dlatego w ciągu najbliższych dwóch lat będziemy:
- współpracować z wydawnictwami, aby rozpoznać ich potrzeby, wymienić się doświadczeniami oraz stworzyć społeczność osób chcących rozwijać otwarty dostęp do monografii humanistycznych w Polsce,
- organizować warsztaty dla wydawnictw i autorów oraz autorek o otwartej komunikacji naukowej,a także narzędziach cyfrowych wspierających taką komunikację,
- rozwijać infrastrukturę badawczą dla wydawnictw i badaczy oraz badaczek, w tym korpusy literackie i narzędzia do ich analizy czy technologie służące poprawianiu jakości metadanych i ułatwianiu procesu redakcyjnego w wydawnictwach,
- testować różne modele wydawnicze, w szczególności model freemium na francuskiej platformie OpenEdition, gdzie już w tym roku opublikujemy monografie wydane przez Wydawnictwo IBL PAN,
- pracować nad zmianami w kryteriach ewaluacyjnych dotyczących monografii wydawanych w otwartym dostępie oraz monografii cyfrowych typu ”born digital”.
Wszystkie te działania oznaczamy hasłem #otwartahumanistyka, które propagujemy w naszych kanałach mediów społecznościowych (Facebook, Twitter, Instagram, YouTube, Soundcloud) i zachęcamy do dzielenia się nim z innymi!
Jak rozumiemy pojęcie “otwartej humanistyki”?
Działamy w ramach dwóch europejskich konsorcjów
- infrastruktury dla otwartej komunikacji naukowej w humanistyce i naukach społecznych OPERAS, której członkiem jest IBL PAN. OPERAS-PL to narodowy oddział tej infrastruktury, koordynowany przez Centrum Humanistyki Cyfrowej Instytutu Badań Literackich PAN,
- infrastruktury badawczej dla humanistyki DARIAH-EU, której częścią jest projekt infrastrukturalny Dariah.lab współrealizowany przez IBL PAN
Uzyskaliśmy także finansowanie z budżetu państwa w ramach projektu “OPERAS-PL: Innowacyjna komunikacja naukowa w humanistyce. Rozwój, ewaluacja, kompetencje” finansowanego z programu MEiN „Nauka dla Społeczeństwa”, numer projektu NdS/551343/2022/2022 oraz projektu „Cyfrowa infrastruktura badawcza dla humanistyki i nauk o sztuce DARIAH-PL” (Digital Research Infrastructure for the Arts and Humanities) finansowanego ze środków Programu Operacyjnego „Inteligentny Rozwój 2014–2020”, numer wniosku o dofinansowanie POIR.04.02.00-00-D006/20.
Jeśli chcecie być na bieżąco z naszymi działaniami, śledźcie #otwartahumanistyka #oh_badacze #oh_badaczki #oh_wydawnictwa w naszych mediach społecznościowych i szerujcie informacje, by być bardziej #oh!